Tham lam & Sợ hãi (Fear & Greed Index) liệu có phải chỉ báo đáng cân nhắc khi đầu tư crypto?

Cùng với vô vàn chỉ báo từ phân tích kỹ thuật (technical analysis) cho tới on-chain data thì Fear & Gread Index là một chỉ báo hay ho về tâm lý thị trường...

Một tháng liên tục ngày nào cũng cập nhật Fear & Greed Index ở alternative.me giúp mình đã nhận ra khá nhiều insights hay ho.

Đúng như tên gọi của nó thì Fear & Greed Index là chỉ số cho mình biết tâm lý chung của thị trường đang THAM LAM hay SỢ HÃI. Đây có thể coi là 2 thái cực cảm xúc xuất phát từ tâm lý đám đông chi phối toàn bộ thị trường tài chính nói chung cũng như thị trường crypto nói riêng.

Greed (Tham lam) và Fear (Sợ hãi) chi phối thị trường tài chính như thế nào?

Thị trường về cơ bản có 2 nguồn lực lớn nhất giằng co, mâu thuẫn và đối lập nhau đó là:

• Greed (Tham lam): gắn liền với sự lạc quan (Optimism)

• Fear (Sợ hãi): gắn liền với sự bi quan (Pessimism)

Khi Greed thắng thế, người ta có xu hướng lạc quan, ví dụ về giá $BTC sẽ go to the moon, BTC target $100K, $BTC còn có thể tiếp tục tăng nữa đại loại là có niềm tin rằng sẽ còn có người sẵn sàng trả cao hơn giá hiện tại → Nhiều người mua hơn người bán → Giá tăng ⬆️.

Ngược lại, khi Fear thắng thế, người ta có xu hưởng trở nên bi quan, tất cả đều nghĩ $BTC đều sẽ xuống dưới $30K chẳng hạn hoặc còn tệ hơn thế, mọi người tin có thể bán đi chờ mua ở giá rẻ hơn giá hiện tại → Nhiều người bán hơn người mua → Giá giảm ⬇️.

Tuy nhiên, có 1 điểm quan trọng là hai nguồn lực Greed & Fear này lại có tốc độ ảnh hưởng khác nhau.

• Greed cần tích tụ trong thời gian dài → Đẩy thị trường lên dần dần.

• Fear ngược lại kích hoạt chỉ trong thời gian ngắn → Làm giá giảm và kích hoạt bán tháo nhanh chóng (panic sell)

Ở thị trường tài chính chúng ta được nghe về việc “Lên thang bộ, xuống thang máy” là vì lý do này. Khi Greed được tích luỹ lên tới đỉnh điểm - nơi mà mọi thứ bắt đầu đạt tới mức undervalue tức là được định giá quá cao so với giá trị thật mà cách nói hình ảnh chúng ta hay gọi là ‘bong bóng nổ tung’. Đó là lúc không còn dòng tiền mới vào, không còn ai sẵn sàng là “gà” để trả giá cao hơn nữa → đánh dấu sự đảo chiều từ Greed sang Fear.

Loài người tóm lại vẫn là một loài động vật bầy đàn nên Greed & Fear trong tâm lý đám đông vẫn có một sức mạnh rất lớn. Thị trường tài chính khi quá SỐT hoặc quá HOẢNG LOẠN thì đa số là vận hành theo tâm lý con người và đó là lý do thứ làm thị trường lên hoặc xuống trong ngắn hạn đôi khi chỉ là những tin đồn thổi.

Áp dụng vào thị trường crypto?

Với việc hiểu về Fear & Greed như ở trên ta hoàn toàn có thể ứng dụng vào để đưa ra những chiến lược riêng phù hợp với kế hoạch của bản thân. Mình rút ra được vài điều cho riêng mình thế này:

1. Trade đánh ngắn thì nên tuân thủ chặt kỷ luật Dừng lỗ (Stoploss), vì không ai biết nỗi sợ của con người khi được kích hoạt sẽ gây ra bán tháo đẩy giá xuống nhanh như thế nào. Không stoploss thì chỉ còn cái nịt!

2. Sợ hãi khi người khác tham lam hay thời điểm chốt lời tốt nhất là khi mọi người bắt đầu khoe lãi.

   

3. Tham lam khi người khác sợ hãi. Khi ai cũng nói nó tiếp tục xuống nữa, chờ bắt ở giá này hay bi quan về thị trường thì khả năng đó là tín hiệu gần đáy rồi. Điều này cũng tương đối dễ giải thích vì nếu một đồng muốn được bơm thì chắc chắn cá mập đã phải gom đủ hàng hay rũ hết cá con nhẹ thuyền mới dễ bay ^^.

Ví dụ như ở hình ảnh là dữ liệu Fear & Greed Index trong 1 năm

Còn đây là giá Bitcoin trong 1 năm.

Nhìn lên trên xong nhìn lại xuống dưới mọi người cũng có thể thấy sự tương quan giữa chỉ số Fear & Greed Index với giá của BTC. Đáy của BTC trong quá khứ là $29k9 ngày 21/06/2021 tương ứng với ngày hôm đó chỉ số này là 10 Extreme Fear (Cực kỳ sợ hãi) và đỉnh BTC $69k ngày 10/11/2021 tương ứng với hôm đó chỉ số này cũng ở mức gần đỉnh 75 Extreme Greed (Cực kỳ tham lam).

Fear & Greed Index trong crypto được tính như thế nào?

Mặc dù vùng đỉnh-đáy của Fear & Greed Index có sự tương quan với giá Bitcoin như vậy nhưng có một điều chắc chắn là đây chưa phải “chén thánh” mà chỉ có thể coi là một chỉ báo tham khảo. Để tạo nên Fear & Greed Index, Alternative.me đã sử dụng 6 thông số sau:

• Volatility (25 %): Được đo lường bằng cách so sánh mức độ biến động giá hiện tại và mức giảm giá tối đa của BTC với các giá trị trung bình tương ứng của 30 ngày và 90 ngày trước đó.

• Market Momentum/Volume (25%): Kết hợp giữa động lượng và khối lượng giao dịch hiện tại của BTC, sau đó so sánh với mức trung bình của 30 ngày và 90 ngày trước đó.

• Social Media (15%): Chỉ số này dựa trên các chỉ số mạng xã hội như like, hashtag, những điều mọi người đang nói về, số lượng bài đăng,... Do đó, nếu các chỉ số trên tăng, tương ứng với thị trường dần trở nên tham lam. Hiện tại chỉ có đo trên Twitter.

• Dominance (10%): Dominance ở đây là của BTC, nghĩa là thị phần của BTC đang chiếm bao nhiêu phần trăm so với tổng vốn hóa thị trường tiền điện tử, hay còn gọi là BTC Dominance.

• Trend (10%): Alternative.me lấy dữ liệu của Google Trend cho các truy vấn tìm kiếm liên quan đến Bitcoin khác nhau và xử lý những con số đó, đặc biệt là sự thay đổi của khối lượng tìm kiếm cũng như các tìm kiếm phổ biến khác được đề xuất.

• Khảo sát (15%) - hiện đã tạm ngừng: Alternative.me sử dụng nền tảng bỏ phiếu strawpoll.com để thăm dò ý kiến của mọi người về thị trường. Strawpoll.com cũng thuộc Alternative.me

Cũng giống như giá Bitcoin, chúng ta không thể dự đoán được đỉnh và đáy của Fear & Greed Index hay khi nào nó đảo chiều. Thậm chí, đây cũng chưa phải chỉ báo xuất sắc nhưng mình thấy nó diễn tả đúng không khí của thị trường tại thời điểm đó, giúp mình nhìn nhận lại mình đang đứng cùng hay đứng ngoài đám đông và nên làm gì tiếp theo!